ما لیلة القدر...؟
إنّا أنزلناه فی لیلة القدر، و ما أدریک ما لیلة القدر
امام صادق علیه السلام: اللیلة فاطمة، والقدر الله، فمن عرف فاطمة سلام الله علیها حق معرفتها
فقد أدرک لیلةالقدر، و إنما سمّیت فاطمة لأنّ الخلق فطموا عن معرفتها.
امام صادق علیه السلام در این روایت شریف، باطن و حقیقت لیلة القدر را وجود با عظمت فاطمه زهراءسلام اللهعلیها معرفی میفرمایند. سرّ شباهت فاطمه زهرا علیهاالسلام به شب قدر، مجهول و محجوب بودن حقیقت فاطمه علیهاالسلام از عقول بشر است و این همان وجه تسمیه فاطمه سلام الله علیهاست که حضرت در این روایت بیان فرموده است: «إنما سمیّت فاطمة لأنّ الخلق فطموا عن معرفتها»؛ «همانا او فاطمه نامیده شده چون همه مخلوقات (از جنّ و انس و ملک) از شناخت فاطمه زهراء علیها السلام بازداشته شده و عاجزند.
و ما أدریک ما لیلة القدر؛
دو حرف استفهام در این آیه شریفه به کار رفته است تا در پرده بودن وجود او را بیشتر برساند. او در پرده غیب است بلکه در پرده غیب الغیوب است. فاطمه علیهاالسلام غیب الغیوب است چون کنه وجود او نه با حواس ظاهری بلکه با فکر و عقل بشری هم قابل درک نیست!
همان گونه که شب قدر در بین شب ها مخفی است، قدر و منزلت فاطمه علیهاالسلام نیز مخفی است.
روز قیامت منادی ندا میدهد: غضّوا أبصارکم حتی تجوز فاطمة بنت محمد(صلی الله علیه و آله) « چشم هایتان را ببندید تا فاطمه دختر پیامبر عبور نماید.» در برداشتی سطحی به نظر میرسد چون بانویی جلیل القدر عبور میکند و دیگران نامحرمند، موظفند نگاه خود را نگه دارند ولی با توجه به پرسشی که از امام صادق علیهالسلام شده که آیا فرزندان آن حضرت هم باید چشم های خود را بپوشند، معنای عمیقتری از آن فهمیده میشود،
فرمود: فاطمه زهرا سلام الله علیها از نظر معنوی به قدری مقامی والا و قدری عظیم دارد که هیچ چشمی توان دیدن او را ندارد.
حکمت این منزلت عظیم و رازِ "ما أدریک!" در آیهی اول بیان شده است: «إنّا أنزلناه فی لیلة القدر». لیلهی قدر و فاطمه زهرا سلام الله علیها هر دو ظرف نزول قرآنند، یکی ظرف زمان این نزول و دیگری محل و ظرف مکانش.
به عنوان مثال اگر آب مورد نیاز مردم یک شهر را بخواهند یکجا به آنها برسانند، سیلی میشود که همه را از بین میبرد. پس باید اول آن را در یک مخزن مطمئن، باظرفیت، پاک و عاری از هر آلودگی، ذخیره کرد و بعد به تدریج و در حد نیاز و به وسیله نهرهایی پاک، آب را در کام و جان مردم تشنه ریخت.
قرآن که علوم و حکمت مورد نیاز همه مخلوقات و آب حیات همه عالم خلقت است، باید در خزانه علم پروردگار که همان روح باعظمت فاطمه سلامالله علیهاست ذخیره شود. او معدن بیانتهای علم الهی و وعاء و ظرف عظیم و بابرکتی است که همه علم و حکمت مورد نیاز بشر و بلکه علم مورد نیاز همه مخلوقات تا ابد، در آن ریخته شده است: «إنا أنزلناه فی لیلة مبارکة»(سوره دخان/3). در روایت آمده مقصود از لیله مبارکه فاطمه سلام الله علیهاست.
این وجود بابرکت و مفید، همان کوثر و خیر کثیری است که سرچشمه همه خوبیهاست و همه خوبیها از برکت علم و حکمت او به دست آمده و میآید.