محبوب یا معشوق؟
عشق در لغت به معنی شیدایی و شیفتگی و محبت شدید آمده است و در روایات هم کلمه عشق به همین معنا بکار رفته مثلاً در روایتی امام صادق(ع) از قول پیامبر اکرم(ص) میفرمایند: أفضلُ الناس مَنْ عَشِقَ العبادة. اما صحیح نیست که به خدایتعالی بگوییم: یا معشوق! یعنی اطلاق اسم معشوق برای خدا جائز نیست به دو دلیل:
1-اسماء الله، توقیفی است یعنی ما نمیتوانیم و نباید اسمی برای خدایتعالی بگذاریم زیرا ما نسبت به ذات مقدس پروردگار معرفتی نداریم و با عقل ناقص خود نمیتوانیم خدا را توصیف کنیم؛سبحان الله عمّا یَصِفون (منزه است خدا از آن چه توصیف می کنند)(صافات/159)، بلکه فقط با اسمایی که از جانب خدا و به وسیله خاندان عصمت علیهم السلام رسیده میتوانیم خدا را خطاب قرار دهیم و چون پیشوایان دین که مرتبط با منبع وحیاند کلمه "معشوق" را جزء اسماء الهی ذکر نکردهاند، بنابراین نمیتوانیم به خدا بگوییم: یا معشوق! ولو اینکه معنایش با محبوب یکی است، بلکه باید از همان تعبیر قرآن یعنی حبّ شدید استفاده کنیم که میفرماید: والذین آمنوا أشدُّ حُبّاً لله(بقره/165) لذا خدا را با "یا محبوب" یاد کنیم.
2- در لغت، "عَشِقَ بالشیء"به معنی "به آن چیزچسبید" هم آمده چون از ریشه عَشَقه۱ که نام گیاهی است از نوع پیچک، گرفته شده که به دور درخت میپیچد و به آن میچسبد، مثل محبی که به دور محبوبش میپیچد لذا محبّ را از این جهت عاشق گفتهاند.
شاید این که یکی از اسماء پروردگار معشوق نیست به این خاطر باشد که عشق بین دو چیز مادی به وجود میآید یعنی عرب عشق را بین دو موجود ظاهری میبیند و از آنها تصور جسمیت دارد بنابراین به خدا نباید معشوق گفت چون ممکن است خدا را مجسّم و مادی تصوّر کنیم.
بله اگر لیلی و مجنونی پیدا شد به آنها عاشق و معشوق میگویند ولی محبت انسان به خدا هر چه هم که شدید باشد، چون یک طرف مادی و طرف دیگر غیر مادی است این را عاشق و معشوق نمیگویند تا مبادا معنای جسم بودن برای ذات مقدس پروردگار در ذهن انسان خطور کند.
در ضمن استعمال لفظ "معشوق" برای خدا توسط شعراء و بعضی عرفاء دلیلی بر جواز و صحیح بودن این استعمال نیست چون آن ها صلاحیت نام گذاری برای خدا را ندارند.
۱-عَشَقِه (English Ivy) گیاهی است پیچنده، بالارونده، دارای برگهای کوچک، سبز و قلبی شکل که در صورت نزدیک بودن به درخت، دیوار، داربست یا صخره از آن بالا میرود در غیر این صورت روی زمین میخزد و به عنوان گیاه پوششی عمل میکند.«پیچک»، «پاپیتال» و «داردوست» از دیگر اسامی رایج این گیاه در زبان فارسی است.طول بزرگترین ساقه بالارونده یا خزنده این پیچک به پنجاه متر هم میرسد. گلهای این گیاه به رنگ زرد مایل به سبز است که ۸ تا ۱۰ سال بعد از کاشت آن ظاهر میشوند. عمر عشقه۴۰۰ تا ۵۰۰ سال و حتی ۱۰۰۰ سال گزارش شدهاست. میوه رسیده آن دارای مواد سمی است. محل رویش این گیاه در ایران جنگلهای شمالی از آستارا تا گرگان و نیز در تهران میباشد. این گیاه بومی آسیا، اروپا و شمال ایران است. این گیاه در مناطق کوهستانی مرطوب، کنار جویبارها و اراضی مرطوب میروید.( راهنمای کامل زنبور عسل.دکتر مسعود هاشمی.انتشارات فرهنگ جامع ۱۳۸۰)
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا عَيْنَ الْحَيَاةِ السَّلامُ عَلَيْكَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْكَ وَ عَلَى آلِ بَيْتِكَ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ السَّلامُ عَلَيْكَ عَجَّلَ اللَّهُ لَكَ مَا وَعَدَكَ مِنَ النَّصْرِ وَ ظُهُورِ الْأَمْرِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا مَوْلايَ أَنَا مَوْلاكَ عَارِفٌ بِأُولاكَ وَ أُخْرَاكَ أَتَقَرَّبُ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى بِكَ وَ بِآلِ بَيْتِكَ وَ أَنْتَظِرُ ظُهُورَكَ وَ ظُهُورَ الْحَقِّ عَلَى يَدَيْكَ، وَ أَسْأَلُ اللَّهَ أَنْ يُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ يَجْعَلَنِي مِنَ الْمُنْتَظِرِينَ لَكَ وَ التَّابِعِينَ وَ النَّاصِرِينَ لَكَ عَلَى أَعْدَائِكَ وَ الْمُسْتَشْهَدِينَ بَيْنَ يَدَيْكَ فِي جُمْلَةِ أَوْلِيَائِكَ يَا مَوْلايَ يَا صَاحِبَ الزَّمَانِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْكَ ...