«و أَنذِرهم یَومَ الحسرةِ إذ قُضِیَ الأمرُ و هم فی غَفلةٍ و هم لا یؤمنون(مریم/39)

«مردم را از روز حسرت و غم بترسان که آن روز دیگر کار از کار گذشته در حالی که مردم سخت از آن روز غافلند و به آن ایمان ندارند.»

 

حسرت به معنای غم و اندوه است بر آن چه از دست رفته(قاموس قرآن،2/132). البته همه ما معنای "حسرت" را خوب می دانیم چون فکر نمی کنم کسی باشد غیر از معصومین علیهم السلام که حسرت فرصت های از دست رفته و عمر بر باد رفته و تجدید ناپذیرش را نخورده باشد.

قطعاً یکی از سخت‌ترین عذاب‌های روز قیامت هم همین "حسرت خوردن" است یعنی یک اندوه شدید برای از دست دادن فرصتی که دیگر به دست نمی‌آید.

کاش می‌شد به گذشته‌ام برگردم و آن چه را ترک کردم، با عمل صالح جبران و تدارک می‌کردم: «قال ربِّ ارجِعُونِ لعلّی أَعملُ صالحاً فیما تَرَکتُ(مؤمنون/99و100)».اما دیگر هیچ چاره‌ای جز تأسف خوردن باقی نمانده است!

بی تردید علت حسرت خوردن هم این است که، آن غفلت و جهالتی که او را وادار به ارتکاب عمل قبیح می‌کرد، برطرف شده و به بیداری و علم تبدیل شده و تازه فهمیده چه خبر است. حالا دیگر چشمان او باز شده، همه حقایق را می‌بیند و به یقین رسیده است، در نتیجه بر آن چه از کف داده افسوس شدید می‌خورد.

به همین جهت است که خدا اسم این روز را "یوم الحسرة" گذاشته: «و أَنذِرهم یَومَ الحسرةِ ...(مریم/39).

اما فکر می‌کنید بیشترین تأسف و حسرتی که آن روز خواهیم خورد، نسبت به چه موضوعی است؟

خدای‌تعالی می‌فرماید:«أَن تقولَ نفسٌ یا حَسَرتی علی ما فَرَّطتُ في جَنبِ الله(زمر/56): آن گاه که هر کسی فریاد واحسرتا برآرد و بگوید: ای وای بر من که نسبت به "جنب الله" کوتاهی و تفریط کردم!»

در روایات متعددی "جنب الله" به وجود مقدس "امام معصوم علیه‌السلام" تفسیر شده است از جمله:

از جابر بن عبدالله انصاری نقل شده که رسول خدا صلی الله علیه و آله در پاسخ جمعی از اهالی یمن که پرسیدند ای رسول خدا وصی تو کیست، فرمود: کسی که خدای تعالی درباره او این آیه را نازل فرموده است :«أَن تقولَ نفسٌ یا حَسَرتی علی ما فَرَّطتُ في جَنبِ الله».(غیبت نعمانی،58)

از خود ائمه علیهم‌السلام هم روایاتی در این زمینه نقل شده که می‌فرمایند:

امیرالمؤمنین علیه‌السلام: «أنا جَنبُ الله؛ من جنب الله هستم.» (بحارالأنوار،24/114).

امام باقر علیه‌السلام: «نحن جَنبُ الله؛ ما[ائمه] جنب الله هستیم.» (بحارالأنوار،25/22).

امام کاظم علیه‌السلام: «جَنبُ الله امیرُالمؤمنین و کذلک من بعدَه من الاوصیاء بالمكان الرفیع الى ان ینتهى الامر الى آخرهم؛ «جنب اللَّه امیرمؤمنان علیه السلام و همچنین اوصیاى بعد از او هستند كه مقام والایى دارند، تا به آخرین نفر آن‌ها برسد» (كه حضرت مهدى ارواحنا فداه مى‏باشد.)( اصول کافی،۱۴۵،۱)

خلاصه آن چه در روایات متعدد مى‏خوانیم این است كه: امامان معصوم علیهم‌السلام «جَنْبِ اللَّهِ» هستند و كوتاهى نسبت به جنب اللَّه، یعنی بی‌توجهی نمودن و حمایت نكردن از امیرالمؤمنین علیه‌السلام و ائمه بعد از ایشان.

بنابراین بیشترین اندوه و حسرت ما در روز قیامت این است که، چرا دنیا، این همه ما رو مشغول و مغرور کرد که نسبت به امام خود علیه‌السلام تفریط و کوتاهی کردیم!

اما نکته مهم و قابل تأمل این است که؛ همین وضعیت و همه این حسرت و تأسف، طبق همین آیات و روایات در روز ظهور حضرت ولی‌عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف هم خواهد بود. چون یوم‌الفرج آن حضرت که ان شاءالله به همین زودی شاهدش باشیم، نمونه کوچکی از قیامت کبری است. قیامتی قریب و کوچک‌تر، اما با همه اوصاف قیامت کبری از جمله همین آه و حسرتش. آن روز هم "روز حسرت" و افسوس است که؛ چرا آن بزرگوار را در دوران غیبتش تنها گذاشتیم، قدمی برای او برنداشتیم و حمایتی از او نکردیم؟! چرا این قدر بی‌توجه و غافل از او بودیم که از "نبأ عظیم" یعنی "بزرگ‌ترین خبر عالم هستی" خبری نداشتیم!!...